خانه
فرایند درمان
متخصصان
درباره ما
گالری تصاویر
اخبار و مقالات
کولسیستیت (Cholecystitis)
کولسیستیت التهاب حاد کیسه صفرا است که معمولاً به دلیل انسداد مجرای صفراوی توسط سنگ صفرا یا لجن صفراوی (Biliary Sludge) رخ می‌دهد و نیاز به درمان فوری دارد. این التهاب با درد شدید و ناگهانی در قسمت بالای راست شکم همراه است که می‌تواند به شانه راست منتشر شود. برخلاف دردهای شکمی معمول، درد کولسیستیت پایدار است و پس از چند ساعت بهبود نمی‌یابد. در ۹۵٪ موارد، این التهاب ناشی از انسداد مجرای صفراوی است و در موارد نادری ممکن است بر اثر آسیب فیزیکی به کیسه صفرا، عفونت خون (سپسیس)، سوء تغذیه شدید یا ابتلا به ایدز ایجاد شود.
علائم کولسیستیت
| علائم التهاب کیسه صفرا | توضیحات |
|---|---|
| درد شدید و پایدار در بالای شکم | درد اغلب به شانه راست نیز کشیده می‌شود و ممکن است ناگهانی و مداوم باشد. |
| تب | تب ممکن است نشان‌دهنده وجود عفونت در کیسه صفرا باشد. |
| حالت تهوع و کاهش اشتها | احساس تهوع و بی‌میلی به غذا که از علائم رایج التهاب کیسه صفرا است. |
| احساس ناخوشی و بی‌حالی | احساس ضعف و خستگی ناشی از درد و عفونت. |
| تعریق | افزایش تعریق به دلیل واکنش بدن به التهاب و عفونت. |
| زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها (یرقان) | علامتی که نشان‌دهنده انسداد مجرای صفراوی و تجمع بیلی‌روبین است. |
| تورم شکم | شکم ممکن است به دلیل التهاب کیسه صفرا متورم شود. |
علائم کولسیستیت اغلب به سرعت بروز می‌کنند و عبارتند از:
- درد شدید و پایدار در ناحیه بالای شکم که به شانه راست کشیده می‌شود
- تب
- حالت تهوع و کاهش اشتها
- احساس ناخوشی و بی‌حالی
- تعریق
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها (یرقان)
- تورم شکم
تشخیص کولسیستیت
| آزمایش تشخیصی | توضیحات |
|---|---|
| آزمایش خون | برای بررسی علائم التهاب از جمله افزایش تعداد گلبول‌های سفید و نشانگرهای التهاب. |
| سونوگرافی شکم | برای مشاهده وجود سنگ یا انسداد در کیسه صفرا و ارزیابی التهاب. |
| عکس‌برداری با اشعه ایکس | برای بررسی کلی و ارزیابی تغییرات در کیسه صفرا و مجاری صفراوی. |
| سی‌تی اسکن و MRI | تصویربرداری دقیق‌تر برای بررسی آسیب‌های احتمالی و ارزیابی جزئیات ساختاری کیسه صفرا. |
تشخیص کولسیستیت با استفاده از آزمایش‌های زیر انجام می‌شود:
- آزمایش خون: برای بررسی علائم التهاب
- سونوگرافی شکم: برای مشاهده وجود سنگ یا انسداد در کیسه صفرا
- عکس‌برداری با اشعه ایکس
- سی‌تی اسکن و MRI: برای تصویربرداری دقیق‌تر و بررسی آسیب‌های احتمالی
عوارض جدی و خطرناک کولسیستیت حاد
| عارضه | توضیحات |
|---|---|
| مرگ بافت کیسه صفرا (کولسیستیت گانگرن) | مرگ بافتی ناشی از التهاب شدید و انسداد جریان خون که می‌تواند به عفونت شدید و گسترش عفونت در بدن منجر شود. |
| پارگی یا سوراخ شدن کیسه صفرا | سوراخ شدن دیواره کیسه صفرا که باعث انتشار عفونت در حفره شکمی می‌شود و ممکن است به پریتونیت یا آبسه منجر شود که نیازمند مداخلات اورژانسی است. |
در صورتی که کولسیستیت حاد به موقع و به درستی درمان نشود، می‌تواند منجر به عوارض جدی و حتی کشنده شود. عوارض اصلی کولسیستیت عبارتند از:
- مرگ بافت کیسه صفرا (کولسیستیت گانگرن):
در این وضعیت، بافت کیسه صفرا به دلیل التهاب شدید و انسداد جریان خون دچار مرگ بافتی می‌شود. این عارضه می‌تواند به عفونت شدید و منتشره در بدن منجر شود که در صورت گسترش، خطرات جدی برای سلامتی ایجاد می‌کند. - پارگی یا سوراخ شدن کیسه صفرا:
کولسیستیت حاد می‌تواند باعث پارگی یا سوراخ شدن دیواره کیسه صفرا شود، که به انتشار عفونت در حفره شکمی منجر می‌گردد. این عفونت ممکن است به پریتونیت (التهاب پرده شکمی) تبدیل شود یا منجر به تجمع چرک در شکم (آبسه) گردد که نیاز به مداخلات اورژانسی و جراحی دارد.
این عوارض می‌توانند خطرات جدی برای بیمار ایجاد کنند و در صورت تشدید، ممکن است به وضعیت‌های خطرناک و پیچیده‌ای منجر شوند. به همین دلیل، تشخیص و درمان سریع کولسیستیت برای جلوگیری از این عوارض اهمیت زیادی دارد.
درمان کولسیستیت
| روش درمان التهاب کیسه صفرا | توضیحات |
|---|---|
| بستری در بیمارستان | برای نظارت مداوم و استراحت مطلق بیمار جهت کاهش التهاب و کنترل علائم. |
| داروهای وریدی | استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها برای کنترل عفونت و داروهای ضدالتهاب برای کاهش التهاب کیسه صفرا. |
| جراحی (کوله‌سیستکتومی) | در صورت نیاز، کیسه صفرا برای جلوگیری از عوارض جدی به‌صورت لاپاروسکوپی یا جراحی باز برداشته می‌شود. |
| درمان انسداد | در صورت وجود انسداد در مجاری صفراوی، ممکن است نیاز به مداخلات پزشکی یا جراحی برای رفع انسداد باشد. |
درمان اولیه کولسیستیت شامل اقداماتی است که به کاهش التهاب و جلوگیری از عفونت کمک می‌کند و معمولاً تا یک هفته ادامه دارد:
- روزه‌داری: برای کاهش فشار و فعالیت کیسه صفرا.
- دریافت مایعات وریدی: برای جلوگیری از کمبود آب بدن.
- مصرف مسکن‌ها: برای کاهش درد و ناراحتی بیمار.
- آنتی‌بیوتیک‌ها: در صورت وجود عفونت برای جلوگیری از پیشرفت عفونت تجویز می‌شوند.
جراحی برای درمان کولسیستیت
| نوع جراحی | توضیحات | ویژگی‌ها |
|---|---|---|
| کوله‌سیستکتومی لاپاراسکوپی | روش کم‌تهاجمی که با چند برش کوچک روی شکم انجام می‌شود. | کاهش درد پس از جراحی، زمان بهبود سریع‌تر و کمترین جای زخم. |
| کوله‌سیستکتومی لاپاراسکوپی تک برشی | مشابه لاپاراسکوپی اما تنها با یک برش، معمولاً در نزدیکی ناف. | کمترین جای زخم و بهبود سریع‌تر نسبت به روش باز. |
| کوله‌سیستکتومی باز | روش تهاجمی با یک برش بزرگ در ناحیه شکم برای برداشتن کیسه صفرا. | مناسب برای موارد پیچیده یا عوارض جدی، بهبود طولانی‌تر و جای زخم بیشتر. |
پس از درمان اولیه، در مواردی برای جلوگیری از عود کولسیستیت و کاهش خطر عوارض، جراحی برداشتن کیسه صفرا (کوله‌سیستکتومی) توصیه می‌شود. این جراحی به سه روش اصلی انجام می‌شود:
- کوله‌سیستکتومی لاپاراسکوپی:
در این روش کم‌تهاجمی، کیسه صفرا از طریق چند برش کوچک روی شکم و با استفاده از ابزارهای لاپاراسکوپی برداشته می‌شود. - کوله‌سیستکتومی لاپاراسکوپی تک برشی:
این روش مشابه لاپاراسکوپی است اما تنها با ایجاد یک برش، معمولاً در نزدیکی ناف، انجام می‌شود و کمترین جای زخم را برجای می‌گذارد. - کوله‌سیستکتومی باز:
در روش باز، کیسه صفرا از طریق یک برش بزرگتر در ناحیه شکم برداشته می‌شود. این روش تهاجمی‌تر است و معمولاً برای موارد پیچیده یا عوارض جدی کولسیستیت استفاده می‌شود.
افرادی که کیسه صفرا را برداشته‌اند ممکن است پس از جراحی در هنگام مصرف برخی غذاها علائمی مانند نفخ یا اسهال را تجربه کنند. با تغییراتی در رژیم غذایی، زندگی بدون کیسه صفرا می‌تواند کاملاً طبیعی باشد.
روش جایگزین جراحی
کولسیستوستومی (Cholecystostomy)
برای بیمارانی که به دلیل شرایط خاص نمی‌توانند تحت جراحی کوله‌سیستکتومی قرار گیرند، کولسیستوستومی به عنوان روش جایگزین پیشنهاد می‌شود. در این روش، با وارد کردن یک سوزن از طریق پوست به کیسه صفرا، مایعات تجمع‌یافته در آن تخلیه می‌شوند. این روش کمک می‌کند تا از عفونت و تجمع مجدد مایع جلوگیری شود و بیمار بتواند بهبود یابد.
